Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ

Η παρουσία του τούρκικου στοιχείου στην Κρήτη, προσδιόρισε αποφασιστικά τη μορφή της ζωής και τις αφόρητα σκληρές συνθήκες κάτω από τις οποίες προσπάθησε να επιβιώσει ο χριστιανικός πληθυσμός. Το νησί βρισκόταν σε συνεχή απειλή εισβολής, από τους Τούρκους, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων της Βενετοκρατίας. Η εισβολή άρχισε το 1645 με την αποβίβαση τους στην Κίσσαμο Χανίων, όπου τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου κατελήφθησαν τα Χανιά. Το Ρέθυμνο ήταν ο επόμενος στόχος και έπεσε στα χέρια των Τούρκων το Νοέμβριο του 1646. Ο Χάντακας ή Μεγάλο Κάστρο, το σημερινό Ηράκλειο παραδόθηκε το έτος 1669 μετά από πολιορκία εικοσιενός ετών.

Απίστευτη καταστροφή ακολούθησε την κατάκτηση. Εκκλησίες λεηλατήθηκαν ενώ άλλες μετατράπηκαν σε τζαμιά. Ακόμα και δρόμοι και σπίτια υπέκυψαν στην καταστροφική μανία του κατακτητή. Ο πληθυσμός μειώθηκε σημαντικά εξαιτίας των ομαδικών εκπατρισμών και των αθρόων εξισλαμισμών. Ο αστικός βίος καταστράφηκε και ερήμωσαν οι πόλεις. Η πολιτιστική ανάπτυξη, η οικονομία και το εμπόριο σταματούν και οι Κρήτες ασχολούνται με τα ζώα και τις αγροτικές ασχολίες. Επιβάλλεται βαριά φορολογία και οι δημεύσεις των δημόσιων και των ιδιωτικών περιουσιών. Πολλοί χριστιανοί αλλαξοπίστησαν και έγιναν «κρυπτοχριστιανοί», για να επιβιώσουν ή να καταφύγουν στα βουνά, απ΄ όπου επιχειρούσαν νυχτερινές επιδρομές κατά των Τούρκων.

Σύντομα άρχισε η οργανωμένη αντίσταση και οι αλλεπάλληλες επαναστάσεις είχαν οδυνηρές συνέπειες για τους ντόπιους. Η εξέγερση του πρωτομάστορα των κρητικών επαναστάσεων Ιωάννη Βλάχου, που πήρε μετά το «παρανόμι» Δάσκαλος ή Δασκαλογιάννης στα 1770-1771 είναι η πρώτη επαναστατική εκδήλωση των Κρητών επί Τουρκοκρατίας. Ο ίδιος είχε γδάρθηκε ζωντανός στις 17 Ιουνίου 1771 σε κεντρική πλατεία του Ηρακλείου.

«Θέ μου, καί δός μου φώτισι, καρδιά ‘σάν τό καζάνη,

νά κάτσω νά συλλογιαστῶ τό Δάσκαλο τό Γιάννη.»

(Το τραγούδι του Δασκαλογιάννη που αποτελείται από 1.034 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους)

Όταν ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821, ξεσηκώθηκε και η Κρήτη με φυσικό κέντρο και ορμητήριο στα Σφακιά. Όταν, όμως, υπογράφηκε στο Λονδίνο το πρωτόκολλο για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, Η Κρήτη έμεινε έξω από το διακανονισμό και το 1832 παραδόθηκε από το σουλτάνο στο Μεχμέτ Αλή. Η Αιγυπτιοκρατία κράτησε μόνο μια δεκαετία καθώς το 1840 μια αποτυχημένη εξέγερση των Αιγυπτίων εναντίον του Σουλτάνου, τους στέρησε το νησί.

Οι Κρητικοί αγωνίζονται με πείσμα για την ανεξαρτησία τους επαναστάσεις που διαδέχονται η μία την άλλη. Το άσβεστο επαναστατικό πνεύμα κορυφώνεται με τη μεγάλη εξέγερση του 1866-1869, που διήρκεσε τρία χρόνια και κατέληξε στο ηρωικό ολοκαύτωμα του Αρκαδίου.

«Το 1800 και 66 απάνω,
ακούσετε ήντα καμε, η Κρήτη στο σουλτάνο.

Τον πόλεμο αρχίξασι, στα τρία βιλαέτια,
στο Ρέθεμνο και στα Χανιά και εις το Κάστρο μέσα.

Την Τρίτη το ξημέρωμα, τσ οκτώ του Νοεμβρίου
εμπρέ μαζώκτηκε η Τουρκιά, στα Αρκάδι γύρου γύρου.»

(Το τραγούδι του Μουντάκη για το Αρκάδι, που αποτελείται από 72 δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους)

Το 1898 έλαβε χώρα η μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου, που στοίχισε τη ζωή Άγγλου πρόξενου και 17 Άγγλων στρατιωτών. Τότε, με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Τουρκικός στρατός υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Κρήτη. Η Μεγαλόνησος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητη με την εγγύηση των Μεγάλων Δυνάμεων και ύπατο αρμοστή τον Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδος.

Οι επαναστάσεις στην Κρήτη κατά την Τουρκοκρατία:

· Κρητική Επανάσταση Δασκαλογιάννη (1770)

· Κρητική Επανάσταση του 1821-1830 ( μέρος της Ελληνικής επανάστασης του 1821)

· Κρητική Επανάσταση του 1841

· Κρητική Επανάσταση (1866-1869)

· Κρητική Επανάσταση του 1878

· Κρητική Επανάσταση του 1885

· Κρητική Επανάσταση του 1889

· Κρητική Επανάσταση (1897-1898)

📧Έχετε κάποια παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε

▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃