Η Αγία Αικατερίνη τιμάται ιδιαίτερα τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Ιδιαίτερα, μάλιστα, στη Δυτική Ευρώπη η τιμή της αγίας διαδόθηκε από τους Σταυροφόρους και θεωρείται, ιδιαιτέρως στη Γαλλία και στη Γερμανία, προστάτιδα των φοιτητών και των σπουδαστών, και μάλιστα όσων σπουδάζουν φιλοσοφία.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 25 Νοεμβρίου, ενώ στο Συναξάριο της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως η μνήμη της τοποθετείται την 24η Νοεμβρίου, οπότε και την εορτάζουν τόσο οι Ρώσοι όσο και οι υπόλοιπες σλαβικές Εκκλησίες.
Ιδιαίτερη είναι η τιμή της Αγίας Αικατερίνης στον ελληνικό λαό, ιδίως από τις νέες γυναίκες. Οι συναξαριακές διηγήσεις για το δαχτυλίδι που της έστειλε ο Χριστός, με θαυματουργικό τρόπο, συντέλεσαν ώστε οι προσκυνητές της Ιεράς Μονής Σινά να λαμβάνουν ως ευλογία ένα ασημένιο δαχτυλίδι, το οποίο από τον λαό θεωρείται ιδιαίτερης θρησκευτικής και φυλακτικής αξίας, για αυτό και είναι περιζήτητο. Επίσης, διαδομένες στις λαϊκές αγιολογικές παραδόσεις είναι οι αγιολογικής προελεύσεως διηγήσεις για το περιστέρι που της πήγαινε τροφή στη φυλακή και για το ότι από το κομμένο κεφάλι της έτρεξε γάλα αντί για αίμα. Στην ευρωπαϊκή λαογραφία είναι γνωστό το έθιμο της συγκεντρώσεως, κατά την ημέρα της εορτής της, στις 25 Νοεμβρίου, των ανύπαντρων κοριτσιών, που θέτουν τον μελλοντικό και προσδοκώμενο γάμο τους στη συμβολική προστασία της, χορεύοντας με ένα ειδικό για την περίσταση εορταστικό κάλυμμα στα κεφάλια τους.
Ανάλογο είναι ένα παλαιότερο ελληνικό έθιμο, μαρτυρημένο από τη Μήλο, σύμφωνα με το οποίο το ξημέρωμα της εορτής της Αγίας τα ανύπαντρα κορίτσια έπαιρναν τρεις χούφτες αλεύρι και τρεις αλάτι από τρεις γειτόνισσες τους που είχαν παντρευτεί μόνο μία φορά και ζούσε ο σύζυγός τους. Με αυτά τα υλικά ζύμωναν μια «αλμυροκουλούρα», ένα κομμάτι της οποίας έτρωγαν πριν κοιμηθούν, επικαλούμενες την αγία με μια σχετική επωδή. Πίστευαν ότι, καθώς στον ύπνο τους διψούσαν, μελλοντικός άντρας τους θα ήταν εκείνος τον οποίο θα έβλεπαν να τους προσφέρει νερό για να ξεδιψάσουν.
Σε ορισμένες περιοχές, μάλιστα, οι εικόνες της αγίας, κατά την εορτή της, στολίζονται από τις κοπέλες με άσπρα λουλούδια και νυφικά πέπλα, σε μια σαφή σύνδεσή της με τον επικείμενο γάμο τους. Στην Κεφαλλονιά, πάλι, την αγία επικαλούνται κατά την ώρα του ψυχορραγήματος, ως αγία ψυχοπομπό. Γενικώς, στις λαϊκές αγροτικές κοινωνίες πιστεύεται ότι η αγία καταπαύει την ανομβρία και συντελεί στην έλευση της βροχής, που είναι απαραίτητη, κυρίως κοντά στη γιορτή της – και μάλιστα αν έχει προηγηθεί ξηρασία και καλοκαιρία, για το όργωμα και τη σπορά.
Οι αντιλήψεις και οι πρακτικές αυτές ενισχύονται βεβαίως και από το γεγονός ότι πολλές Ελληνίδες φέρουν το όνομά της, ώστε κατά την εορτή της να είναι πολλές οι ονομαστικές εορτές και πολλά τα οικογενειακά γλέντια, ενόψει και των επερχομένων εορτών του Δωδεκαημέρου.
Για τη δράση και τη ζωή της αγίας δεν υπάρχουν ιστορικές πληροφορίες, κανένας ιστορικός δεν την αναφέρει και ούτε ένας μάρτυρας δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξή της και μέχρι το τέλους του 9ου αιώνα και με δεδομένο ότι η εποχή του μαρτυρικού της θανάτου προσδιορίσθηκε περί το 305 μ.Χ.[εκκρεμεί παραπομπή] υπάρχει σιωπή πέντε αιώνων, η οποία είναι αδύνατον να μην προσδώσει στις κατοπινές πληροφορίες κάποιες αοριστίες, χωρίς αυτές όμως να σημαίνουν πως η σχετική παράδοση περί της Αγίας Αικατερίνης στερείται ιστορικής βάσης.
Σύμφωνα με τον Ρουφίνο, το πρώτο της όνομα ήταν Δωροθέα. Μετά τη βάφτιση της όμως, έλαβε το όνομα Αικατερίνα, αυτή δηλαδή που είναι πάντα καθαρή, αγνή (αιέν καθαρινά, δηλαδή «η πάντοτε αγνή»).
Απετέλεσε ένα αντίπαλο δέος στην Ελληνίδα φιλόσοφο Υπατία κατά τη μεσαιωνική σκέψη· Παρόμοια με την Υπατία, λέγεται ότι ήταν σοφή (ιδιαιτέρως όσον αφορά στη φιλοσοφία και τη θεολογία), πολύ όμορφη, αγνή, και ότι δολοφονήθηκε άγρια λόγω της δημόσιας έκθεσης τής πίστης της —105 χρόνια προ του θανάτου της Υπατίας (αν και τα πρώτα κείμενα που την αναφέρουν, ή οι διάφορες παραλλαγές τους, χρονολογούνται πολύ αργότερα).
Στην αρχική φυλάκιση η νεαρή Αγία υπέμενε τις πιέσεις και τις κακουχίες με θάρρος και υπομονή που αντλούσε από τη δύναμη της βαθιάς της πίστης. Όταν στη συνέχεια έμαθε η Αυγούστα Φαυστίνα τον λόγο της καταδίκης της Αγίας θαύμασε την καρτερικότητά της και ζήτησε να την επισκεφθεί η οποία και έγινε με συνοδεία 200 στρατιωτών υπό τον Φρούραρχο Πορφυρίωνα ή Πορφύριο οι οποίοι τελικά κατηχήθηκαν στη νέα θρησκεία. Τότε ο Αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό της Φαυστίνας και της ακολουθίας της και την τελική πλέον εκτέλεση της Αγίας. Μέσον θανάτωσης ήταν ο «Τροχός βασανιστηρίων» που έμοιαζε με τροχό η περιφέρεια του οποίου έφερε καρφιά (ήλους) που ετίθετο σε κίνηση με σχοινιά και τροχαλίες πλησιάζοντας αργά το ιστάμενα δεμένο σώμα του καταδίκου) με συνέπεια τις αρχικές εκδορές μέχρι διαμελισμού. Ο θρύλος στο σημείο αυτό αναφέρει πως τα καρφιά του τροχού όταν πλησίασαν το σώμα της Αγίας αυτά ένα-ένα αποσπόταν ή θραυόταν. Κατ΄ άλλο θρύλο ο εν λόγω τροχός πριν πλησιάσει το σώμα της Αγίας διαλύθηκε "στα εξ ων συνετέθη". Έτσι και αποφασίσθηκε τελικά ο αποκεφαλισμός της Αγίας που όταν συνέβη αυτός οι παριστάμενοι αντιλήφθηκαν να ρέει γάλα αντί αίμα.
Στη συνέχεια δι΄ άλλου θρύλου το πάναγνο σώμα της Αγίας μεταφέρθηκε υπό «πτερύγων αγγέλων» στο όρος Σινά της ομώνυμης χερσονήσου, όπου επί αιώνες έμεινε άταφο, κατά τους βιογράφους της και την ιερή παράδοση, μέχρι τον 6ο αιώνα, όπου ερημίτες μοναχοί της περιοχής μέσω οράματος ειδοποιήθηκαν και κατέβασαν από το όρος το σώμα της Αγίας το οποίο και εναπόθεσαν σε μαρμάρινη θήκη. Στη συνέχεια ενημερώθηκε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, ο οποίος και έκτισε την ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά και την εκκλησία (καθολικό) της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (που κτίσθηκε μεταξύ 548-565) εντός της οποίας και τοποθετήθηκε η μαρμάρινη θήκη εξ ου και το όνομα της εκκλησίας Αγία Αικατερίνη. Στη Μονή αυτή διασώζεται ένα σημαντικό θησαυροφυλάκιο της πρώιμης Χριστιανικής τέχνης, αρχιτεκτονικής και εικονογραφημένων χειρογράφων, οι δε μοναχοί αυτής είναι Έλληνες.
Σύμφωνα με μια άλλη ακόμη εκδοχή του θρύλου, έχοντας απορρίψει η Αικατερίνη πολλές γαμήλιες προτάσεις, ανέβηκε στους ουρανούς κατά τη διάρκεια οράματος και μνηστεύθηκε τον Χριστό από την Παρθένο Μαρία —το αρχαίο θέμα του μυστικού γάμου με μια θεότητα που είναι σύνηθες στην εκστατική μυθολογία της ανατολικής Μεσογείου και της Μικράς Ασίας.
Ιερά λείψανα όμως της Αγίας Αικατερίνης της Μεγαλομάρτυρος φέρονται να επιδεικνύονται από τα μέσα του 11ου αιώνα και στη νορμανδική πόλη Ρουάν, όπου κατά τους καθολικούς τα έφερε εκεί περί το ο ερημίτης μοναχός Συμεών.
Τα Ιερά Λείψανα της Αγίας βρίσκονται αδιάφθορα στην Ιερά Μονή Σινά. Δάκτυλος της Αγίας βρίσκεται στη Συλλογή των Ανακτόρων του Μπάκινγχαμ Λονδίνου. Απο τμήματα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας βρίσκονται στη Μονή Χιλανδαρίου Αγίου Όρους, στον ομώνυμο Ναό Ν. Λιοσίων Αττικής, στη Μονή Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
0 Σχόλια