ΠΕΝΤΟΖΑΛΗΣ

Κρήτη - Πεντοζάλης



Πεντοζάλης ή πεντοζάλι

«Άλλο χορό δεν ρέγομαι, παρά το πεντοζάλη
απού τονέ χρεύουνε ούλοι, μικροί μεγάλοι».

«Άλλο χορό δεν ρέγομαι, παρά το πεντοζάλη
που πάει τρία ζάλα ομπρός και δυο γιαγιέρνει πάλι»

Τα βήματα του είναι τελετουργικά και μετρημένα. Οι χορευτές είναι πιασμένοι από τους ώμους. Στο Πεντοζάλι ο μπροστινός δεν επιδίδεται σε ατομικές φιγούρες. Tα πολλαπλά χτυπήματα « οι πατιές» όπως λέγονται των χορευτών στο έδαφος συμβολίζουν τις ομοβροντίες των όπλων στη μάχη. Οι γυναίκες δεν εκτελούν ομαδικές ή ατομικές φιγούρες. Ο χορός δεν διαχωριζόταν σε σιγανό και σε γρήγορο. Η διάκριση αυτή έγινε κατά το 1950 όταν μερικοί λυράρηδες της κεντρικής Κρήτης γύριζαν τις κοντυλιές του Σιγανού σε Πεντοζάλι και η σχέση αυτή έχει σήμερα καθιερωθεί.

Ονομάστηκε πεντοζάλι, γιατί συμβολίζει το πέμπτο ζάλο (δηλαδή βήμα), όπως ειπώθηκε η θεωρούμενη πέμπτη κατά σειρά ελπίδα των Κρητικών για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και όχι γιατί έχει πέντε βήματα, όπως αβασάνιστα έχουν πει αρκετοί.  Έχει δέκα βήματα, σε ανάμνηση της 10ης Οκτωβρίου του 1769, οπότε λήφθηκε η απόφαση των Σφακιανών για την πραγματοποίηση της επανάστασης, και η μουσική του αποτελείται από δώδεκα «πάρτες», δηλαδή δώδεκα μουσικά τμήματα (γυρίσματα ή σκοπούς τις λένε στην Κίσσαμο), προς τιμήν των δώδεκα πρωτεργατών της εξέγερσης.

Αξιοσημείωτο είναι ότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι κάτοικοι των επαρχιών Κισσάμου και Σελίνου όταν χόρευαν το πεντοζάλι, στο άκουσμα κάθε σκοπού της μουσικής του χορού, φώναζαν το όνομα του καπετάνιου που αντιστοιχούσε ο μουσικός σκοπός, τιμώντας έτσι τη μνήμη του Δασκαλογιάννη των βασικών συνεργατών  του και της εξέγερσης των.





Επιμέλεια άρθρου
Διαμαντή Βούλα

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια