Το Σκυριανό Καρναβάλι, τα κουδούνια και οι Γέροι του
Οεορτασμός της Αποκριάς στη Σκύρο είναι μοναδικός. Κυρίαρχη μορφή ο Γέρος και μαζί του η Κορέλα και ο Φράγκος. Τα σοκάκια του χωριού «γεμίζουν» από τους ήχους των κουδουνιών και το θέαμα είναι πράγματι εντυπωσιακό.
Στο νησί της Σκύρου, από την αρχή του τριωδίου πριν αρχίσει η περίοδος νηστείας που οδηγεί στη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα, κάθε Σαββατοκύριακο κατά τη διάρκεια καρναβαλιού, το έθιμο του νησιού απαιτεί το “Γέρο” και τη “Κορέλα” (άντρας κι γυναίκα ντυμένος/η με Σκυριανά γυναικεία ρούχα) για να βγαίνουν στους δρόμους και να δίνουν το δικό τους χρώμα στη γιορτή.
Ο “Γέρος” φορά την τσοπάνικη κάπα, μαύρου χρώματος, γυρισμένη ανάποδα για να είναι απ’έξω το μαλλιαρό μέρος και να φαίνονται οι μακριές τρίχες. Η κουκούλα του “καπότου” σκεπάζει το κεφάλι και στερεώνεται με τη μακριά υφαντή και κεντημένη ζώνη των βοσκών, που πέφτει μπροστά στο στήθος. Στη ράχη παραχώνει κουρέλια ή μαξιλάρι για να σχηματιστεί καμπούρα.
Το πρόσωπο το κρύβει με μάσκα από προβιά μικρού γιδιού με δύο τρύπες για τα μάτια. Στη μέση ζώνεται καμιά πενηνταριά τσοπάνικα κουδούνια (τα οποία μπορεί μαζί να ζυγίζουν μέχρι 50 κιλά) που στερεώνονται από τους ώμους και στο χέρι κρατάει το τσοπάνικο στραβοράβδι στολισμένο στη λαβή με αγριολούλουδα. Κάτω φοράει άσπρο μάλλινο κοντοβράκι των τσοπάνηδων, άσπρες υφαντές κάλτσες χωρίς πέλμα και πέτσινα σανδάλια.
ΟΓέρος προχωράει με ρυθμικούς βηματισμούς κουνώντας την μέση έτσι ώστε τα κουδούνια που είναι περασμένα στην μέση να δίνουν ήχους φοβερούς, αλλά ρυθμικούς και εναλλασσόμενους. Ο Γέρος συνοδεύεται από άλλο/η νέο/η ντυμένο/η με Σκυριανή γυναικεία φορεσιά και ίδια μάσκα, την Κορέλα, που έχει στο χέρι του/της ένα μαντήλι που το κουνά χορεύοντας γύρω από αυτόν. Το τρίτο πρόσωπο της Σκυριανής Αποκριάς είναι ο Φράγκος.
Φοράει Ευρωπαϊκό παντελόνι, μάσκα γιδιού, και έχει ένα μεγάλο κουδούνι στο πίσω μέρος της μέσης του. Αυτή η μεταμφίεση είχε την πρόθεση να γελοιοποιήσει όλους εκείνους από το νησί που εγκατέλειψαν την παραδοσιακή ενδυμασία και προτίμησαν το δυτικό παντελόνι (τα Φράγκικα). Όταν η ομάδα περιέλθει τους δρόμους και τελειώσει τις επισκέψεις της στα συγγενικά και φιλικά σπίτια, όπου πηγαίνει για να ξεκουραστεί και να κεραστεί, συνηθίζεται ν’ ανεβαίνει μέχρι το Κάστρο, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Άη Γιώργη, του πολιούχου του νησιού. Κατόπιν, ενώ ο Γέρος ξεκουράζεται, η Κορέλα του τραγουδά, τραγούδια Σκυριανά, εγκωμιάζοντας τις αρετές και τις ιδιότητες του.
Ηπροέλευση αυτού το εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου και πολλοί μελετητές θεωρούν ότι έχει διονυσιακές ρίζες, ένα απομεινάρι των αρχαίων διονυσιακών εορτασμών. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού επιμένουν ότι ο Γέρος και η Κορέλα έρχονται κάθε χρόνο να υπενθυμίσουν στους Σκυριανούς μια φυσική καταστροφή που κατέστρεψε όλα τα κοπάδια του νησιού, όπου ένας βοσκός με τα κουδούνια των προβάτων και των αιγών του πήγε στο χωριό να προειδοποιήσει τους άλλους για τη καταστροφή. Ένας άλλος εορτασμός του καρναβαλιού στη Σκύρο είναι η “Τράτα”.
Κατά τη διάρκεια της Τράτας, η οποία αναπαριστάνει τη ζωή των ναυτικών, οι εκτελεστές είναι συνήθως ψαράδες. Σατιρίζουν με έμμετρο λόγο στις καταστάσεις και τα γεγονότα σχετικά με τη ζωή γενικά στην ελληνική κοινωνία. Αυτοί οι σατυρικοί στίχοι και τα κοστούμια των εκτελεστών διασκεδάζουν ιδιαίτερα τους θεατές. Οι εορτασμοί φθάνουν στο αποκορύφωμα τους τη τελευταία Κυριακή του καρναβαλιού . Οι ‘Τράττες’ συνήθως γίνονται η μία το Σάββατο και η άλλη την Κυριακή. Τη “Καθαρά Δευτέρα”, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι φορούν τις παραδοσιακές τοπικές τους ενδυμασίες και μαζεύονται στο κέντρο του χωριού, όπου τραγουδούν και χορεύουν τοπικούς χορούς.
Φοράει Ευρωπαϊκό παντελόνι, μάσκα γιδιού, και έχει ένα μεγάλο κουδούνι στο πίσω μέρος της μέσης του. Αυτή η μεταμφίεση είχε την πρόθεση να γελοιοποιήσει όλους εκείνους από το νησί που εγκατέλειψαν την παραδοσιακή ενδυμασία και προτίμησαν το δυτικό παντελόνι (τα Φράγκικα). Όταν η ομάδα περιέλθει τους δρόμους και τελειώσει τις επισκέψεις της στα συγγενικά και φιλικά σπίτια, όπου πηγαίνει για να ξεκουραστεί και να κεραστεί, συνηθίζεται ν’ ανεβαίνει μέχρι το Κάστρο, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Άη Γιώργη, του πολιούχου του νησιού. Κατόπιν, ενώ ο Γέρος ξεκουράζεται, η Κορέλα του τραγουδά, τραγούδια Σκυριανά, εγκωμιάζοντας τις αρετές και τις ιδιότητες του.
Ηπροέλευση αυτού το εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου και πολλοί μελετητές θεωρούν ότι έχει διονυσιακές ρίζες, ένα απομεινάρι των αρχαίων διονυσιακών εορτασμών. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του νησιού επιμένουν ότι ο Γέρος και η Κορέλα έρχονται κάθε χρόνο να υπενθυμίσουν στους Σκυριανούς μια φυσική καταστροφή που κατέστρεψε όλα τα κοπάδια του νησιού, όπου ένας βοσκός με τα κουδούνια των προβάτων και των αιγών του πήγε στο χωριό να προειδοποιήσει τους άλλους για τη καταστροφή. Ένας άλλος εορτασμός του καρναβαλιού στη Σκύρο είναι η “Τράτα”.
Κατά τη διάρκεια της Τράτας, η οποία αναπαριστάνει τη ζωή των ναυτικών, οι εκτελεστές είναι συνήθως ψαράδες. Σατιρίζουν με έμμετρο λόγο στις καταστάσεις και τα γεγονότα σχετικά με τη ζωή γενικά στην ελληνική κοινωνία. Αυτοί οι σατυρικοί στίχοι και τα κοστούμια των εκτελεστών διασκεδάζουν ιδιαίτερα τους θεατές. Οι εορτασμοί φθάνουν στο αποκορύφωμα τους τη τελευταία Κυριακή του καρναβαλιού . Οι ‘Τράττες’ συνήθως γίνονται η μία το Σάββατο και η άλλη την Κυριακή. Τη “Καθαρά Δευτέρα”, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι φορούν τις παραδοσιακές τοπικές τους ενδυμασίες και μαζεύονται στο κέντρο του χωριού, όπου τραγουδούν και χορεύουν τοπικούς χορούς.
0 Σχόλια