ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΩΝ ΡΙΖΙΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ

Ο Πολιτιστικός σύλλογος κατοίκων Νέας Πολιτείας Ευόσμου συμμετείχε, με το τμήμα φίλων Ριζίτικου τραγουδιού στην εκδήλωση επίσκεψη στο Μουσείου Μακεδονικού αγώνα το Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2018, εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος Κρητών Ωραιοκάστρου και Φίλων «Ερωτόκριτος»

Η επίσκεψη ξενάγηση του συλλόγου ήταν για να αναδείξει στα μέλη του την συνεισφορά των Κρητικών στους αγώνες της Μακεδονίας όπως αναφέρουν εν συντομία στην σελίδα του facebook :

Γράφει το 1903 ο Μητροπολίτης Καστοριάς Καραβαγγέλης στον τότε πρωθυπουργό Ζαΐμη: «Στείλε μου πενήντα παλικάρια, πενήντα Κρητικούς να τους ενώσω με τους δικούς μου για να αντιμετωπίσω τους Βουλγάρους…». Και στο κάλεσμα αυτό ανταποκρίθηκαν όχι μόνο πενήντα αλλά τρεις χιλιάδες Κρητικοί εθελοντές, οργανωμένοι με τους καπετάνιους τους σε τριάντα εννέα σώματα, ενώ οι δύο από τους τρεις Γενικούς Αρχηγούς Μακεδονικού Αγώνα, οι διάδοχοι δηλαδή του πρωτομάρτυρα Παύλου Μελά είναι οι Kρητικοί Γεώργιος Κατεχάκης και Γεώργιος Τσόντος –Βάρδας.
Μαζί με τους Μακεδόνες οπλαρχηγούς κατάφεραν γρήγορα να περιορίσουν και στην πορεία να εξουδετερώσουν τη δράση των Βουλγαρικών συμμοριών. Επτακόσια εξήντα εννέα από τα παλικάρια αυτά δεν θα δούνε ξανά τα κρητικά βουνά και θα μείνουν αιώνιοι φρουροί των δικαίων της Μακεδονίας.
Με υψηλό εθνικό φρόνημα:
Οι Κρήτες Μακεδονομάχοι ήταν οι πλέον εμπειροπόλεμοι και ικανοί αγωνιστές της εποχής, λόγω των αλλεπάλληλων επαναστάσεών τους κατά των Τούρκων. Διακρίνονταν επίσης από υψηλό εθνικό φρόνημα, φιλοπατρία, και αγάπη προς την ελευθερία. Αγνοί πατριώτες οι οποίοι άφησαν το νησί τους και εθελοντικά πολέμησαν, κινδύνευσαν και πολλοί θυσιάστηκαν για την ελευθερία της Μακεδονίας.
Γράφει ο Γεώργιος Μόδης (Μοναστηριώτης Μακεδονομάχος και αργότερα υπουργός): «Πώς βρέθηκαν από τα Κρητικά βουνά στην απόμερη αυτή Μακεδονική γωνιά, που μόνο ακουστά την είχαν, τόσοι πολλοί Κρητικοί, είναι από τα θαυμαστά της ελληνικής ψυχής. Έμαθαν ότι ζητούνταν παλικάρια πρόθυμα να παίξουν τη ζωή τους για ένα εθνικό σκοπό και έτρεξαν για τη σωτηρία των αδελφών Μακεδόνων. Ολόκληρος η Κρήτη είχε μεταβληθεί σε στρατόπεδο του Μακεδονικού Αγώνος…».

Και συμπληρώνει το δημοτικό τραγούδι:
«…Ελάτε σεις ηρωικοί τση Κρήτης πολεμάρχοι,
τση Ηπείρου οι σταυραετοί και Μακεδονομάχοι,

Ρούβα και Βάρδα και Κλειδή και Θύμιε Καούδη,
Κατσίγαρη και Πούλακα, Σκουντρή και Νικολούδη,
Και Καραβίτη και Μακρή, Σκαλίδη, Μαυρογένη,
Μπολάνη και Καλογερή, Γαλάνη, Σεϊμένη,
Ψυχές μεγάλες με τιμή σ αγώνες, αγιασμένες
Τση μάνας Κρήτης οι γενιές οι χιλιοδοξασμένες…»
Η μεγάλη εξόρμηση:
Δεν τελειώνει, όμως, στα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα η εθελοντική δράση των Κρητών. Στη μεγάλη απελευθερωτική εξόρμηση του 1912-13 συγκροτούνται εκ νέου εθελοντικά σώματα, παρότι η Κρήτη δεν έχει ακόμη ενωθεί με την Ελλάδα. Το «Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών», ο «Ιερός λόχος Κρητών Φοιτητών» η «Φάλαγγα Κισσάμου» και συνολικά 77 εθελοντικά σώματα δύναμης 3.500 αντρών, δίνουν το παρών στις μάχες στο Ηπειρωτικό και στο Μακεδονικό μέτωπο. Το Μέτσοβο, η Σιάτιστα και άλλες πόλεις ελευθερώνονται από τα σώματα των εθελοντών.
Η συμβολή –και η θυσία- των Κρητικών στο Μακεδονικό αγώνα 1903-1908 και στους Βαλκανικούς πολέμους ήταν μεγάλη, αποτελεσματική, ηρωική και αποκλειστικά εθελοντική!
Την 26η Οκτωβρίου 1912, στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, τιμητικά παρελαύνει πρώτο τάγμα Κρητών, σκηνή που περιγράφεται και από αντίστοιχη μαντινάδα: «… Ήτανε θέλημα Θεού, ήτανε θεία δίκη, πρώτοι να μπουν οι Κρητικοί, μες στη Θεσσαλονίκη…».

Το τμήμα φίλων Ριζίτικου τραγουδιού του Πολιτιστικού συλλόγου κατοίκων Νέας Πολιτείας τραγούδησε στην εκδήλωση το " ΜΑΥΡΟ ΠΟΥΛΙ ΕΚΑΘΗΣΕ ΣΤΟΥ ΒΑΜΟΥ ΤΑ ΣΕΡΑΓΙΑ"
Απόδοση Ριζίτικου τραγουδιού αφιερωμένο στην μνήμη του Μακεδονομάχου Λεωνίδα Μαλέκου

ΧΟΡΑΡΧΗΣ: ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

Να τι γράφει ο Σταύρος Κελαϊδης . Δικηγόρος- Οπλαρχηγός και αγωνιστής της μάχης της Σιάτιστας στο άρθρο του “ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΠΑΠΑΜΑΛΕΚΟΣ”, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ρεθύμνης “ΒΗΜΑ” στις 30 Μαϊου 1961”

Λεωνίδας Παπαμαλέκος

“Από την αρχή της επαναστάσεως της μεταπολιτεύσεως (1895-1898) από τους πρώτους, έλαβε μέρος και ο Ιερέας Μανώλης Μαλέκος, μονολεκτικά λέγονταν Παπα-Μαλέκος, με τους νεότερουαδελφούς του Λεωνίδα και Νικόλαο. Από τότε ακόμα και οι αδελφοί λεγόνταν Παπα-Μαλέκοι, χωρίς να είναι κληρικοί. Μπορεί και προς τιμή του Παπά, ο οποίος είχε διαφημισθεί από τις αθηναϊκές εφημερίδες και έγινε γνωστός σ όλο το πανελλήνιο. Μετά την μεταπολίτευση ο Παπάς εγκαταστάθηκε ως εφημέριος στον Πειραιά, όπου και πέθανε. 

Ο Λεωνίδας Παπαμαλέκος, ο ανδρείος εκείνος Κρητικός, ο οποίος ως άλλος Παπαφλέσσας της Κρήτης, ήταν από τους πρώτους που έλαβαν μέρος στο Μακεδονικό αγώνα και αναγνωρίστηκε ως αρχηγός. Ο Λεωνίδας Παπαμαλέκος μετά τον Μακεδονικό αγώνα στον οποίο πήρε ενεργό μέρος και έδρασε ήρθε και πάλι στον απελευθερωτικό αγώνα της Μακεδονίας να πάρει μέρος σ’αυτόν. Και συνεχίζει ο Σταύρος Κελαϊδης “Κατά την πολύνεκρον μάχη της Σιάτιστας (4 Νοεμβρίου 1912) εφονεύθη, αλλά το αίμα του, ως και των λοιπών πεσόντων και τραυματισθέντων, δεν πήγεν επί ματαίω, διότι έκρινεν οριστικώς την τύχην της πατριωτικωτάτης κι Ελληνικωτάτης αυτής πόλεως. Τον εκλαύσαμεν και τον εθάψαμεν μετά τιμών, ως έπρεπε”.

Το όνομά του είναι χαραγμένο στο ηρώο των πεσόντων της πόλης μας, μαζί με τα ονόματα των άλλων που έπεσαν στην ιστορική αυτή μάχη.

Το θάνατο του Λεωνίδα Παπαμαλέκου ύμνησε ο Μακεδονομάχος Κρητικός Παύλος Γύπαρης με τους παρακάτω στίχους, που είναι δημοσιευμένοι στο βιβλίο του Αντρέα Γυπαράκη “ΚΡΗΤΕΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΙ 1903-1908.Αθήναι 1976:

Καιροί που μας θυμίζουνε τις ένδοξες ημέρες
εις της Σιατίστης τα βουνά, που πέφτουνε οι σφαίρες.
Και εσύ, ετράβηξες μπροστά και σε θαύμαζαν όλοι,
μα σούρθενε εις την καρδιά φαρμακερό το βόλι…
Μα πρόφτασες και έδωσες θάρρος εις τα παιδιά σου
και ετιμήσανε κι αυτά, στη μάχη τ’ όνομά σου

Ο Ιδομενέας Παπαγρηγοράκης στην ποιητική του συλλογή “ΡΙΖΙΤΙΚΑ” αφιερώνει στον πολύκλαυστο Λεωνίδα Παπαμαλέκο το παρακάτω τραγούδι:

Μαύρο πουλίν-ν- εκάθισε, στου Βάμου τα σεράγια
και κελαηδεί λυπητερά και παραπονεμένα.
Μαλέκο Λεωνίδα μου, όμορφο παλικάρι,
απούχες το λιγνό κορμί και τη βεργένια μέση.
Η μαύρη γης σε χαίρεται , εις τη Μακεδονία.
Κλαίει σε Βάμος κλαίει σε, κι’ ούλη η Επαρχία ,
κι’ είναι για σένα τα βουνά, τ’ αποκορώνου μαύρα,
σαν να τα δέρνει άνεμος, και ταραχή μεγάλη.

📧Έχετε κάποια παρατήρηση για το παρόν περιεχόμενο; Θα χαρούμε να σας ακούσουμε

▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃▃      

 Επιμέλεια άρθρου

 Παπανικολάου Στυλιανός